Phaät Giaùo laø giaùo duïc chöù khoâng phaûi laø Toân Giaùo.
Giaùo duïc Thaùnh Hieàn, neàn giaùo duïc töông öng vôùi taùnh ñöùc
THƠ NHẮC NHỞ
NGƯỜI NIỆM PHẬT
Giảng giải: Cư Sĩ Hoàng Niệm Tổ
TẬP HAI
THƠ NHẮC NHỞ NGƯỜI NIỆM PHẬT
Liên Tông Diệu Đế Tịnh Ngữ Tam Tắc.
Chép lại bài giảng của Cư Sĩ Hoàng Niệm Tổ Trong niệm Phật Thất 1988, tại Cư Sĩ Lâm Bắc Kinh.
Tịnh Ngữ là tuyển tập thơ Tịnh Độ của Thầy tôi, Lão Cư Sĩ Hạ Liên Cư.
Tên trước của cuốn này là Hoan Hỷ niệm Phật Trai Thơ Sao, vào thập niên 1950 những bài thơ này từ từ thêm nhiều nên được đổi thành Tịnh Ngữ.
Thơ của Thầy Hạ tràn đầy những sự tinh túy của Phật Giáo vì nó được làm từ Đại Quang Minh Tạng, tự nhiên tuôn trào ra, mỗi một câu thơ đều tự nhiên tinh diệu làm cho người đọc khai mở tâm thức.
Nghĩa của chữ Tịnh Ngữ có thể nói là những lời cảnh tỉnh cho những người Tu Tịnh Độ, cũng có nghĩa là tánh thanh tịnh bổn nhiên đương sanh Thanh Tịnh Tâm, Vô Lượng Thanh Tịnh Giác, Danh Hiệu của Đức Phật A Di Đà.
Tịnh là tịnh niệm tương kế, ngữ là lời nói của âm thanh trong tâm. Tịnh ngữ là sự hiển hiện của tâm thanh thanh tịnh, và lời khai thị của tánh giác, thanh tịnh, khôi phục tánh bổn nhiên thanh tịnh, mà tịnh niệm luôn liên tục. Tịnh ngữ trực chỉ kho báo, vốn sẵn có của hành giả.
Xin tuyển chọn ra ba bài thơ để cúng dường đại chúng.
Bài thứ nhất làm tại Cực Lạc Am, Đạo Tràng niệm Phật:
Nguyên văn:
Niệm Phật tối kỵ
Tinh thần hoản tán
Tự cú mơ hồ
Tiên khoái hậu mạn
Ký vô âm tiết
Hựu bất liên quán
Tâm bất ứng khẩu
Thanh bất nhiếp niệm
Khinh hốt dưởng thức
Cổ đức sở Thánh
Như thử niệm pháp
Vĩnh nan thành phiến
Thanh hòa vận ổn
Tự chánh âm viên
Mạo thiết miên mật
Trầm trước an nhàn
Thanh hiệp hô tâm
Tâm ứng hô thanh
Tâm thanh tương y
Vọng niệm tự thanh
Phật hiệu như châu
Niệm đâu như tuyến
Phân tắc các ly
Hiệp tắc thành xuyến
Tâm bất ly Phật
Khẩu bất ly niệm
Như tuyến quán châu
Tương tục bất đoạn
Vị năng nhất tâm
Tiên cầu chuyên niệm
Vị năng bất loạn
Tiên học thành phiến
Chân cần chân chuyên
Công hiệu tự kiến
Vô tu vấn nhân
Hoàn thỉnh tự nghiệm
Niệm Phật kỵ nhất
Tinh thần tán loạn
Tiếng niệm mơ hồ
Trước nhanh sau chậm
Không có âm điệu
Lại không nối liền
Tâm không hợp miệng
Thanh không nhiếp niệm
Nuôi dưỡng ý thức
Người xưa than rằng
Cách niệm như vậy
Rất khó thành phiến
Tiếng hòa nhịp đều
Chữ ngay âm tròn rõ
Thành khẩn khắn khít
Điềm đạm an nhàn
Thanh hợp với tâm
Tâm hợp với thanh
Thanh tâm nối liền
Vọng niệm tự dứt
Phật hiệu như châu
Tâm như sợi dây
Phân thì cách ly
Hiệp thì thành xâu
Tâm không rời Phật
Miệng không rời niệm
Như dây xỏ châu
Liên tục không dứt
Chưa được nhất tâm
Trước cầu chuyên niệm
Chưa được không loạn
Trước học thành phiến
Thiệt là chuyên cần
Hiệu quả tự thấy
Không phải hỏi người
Hãy xin tự xét.
Thầy Hạ, Lão Cư Sĩ Hạ Liên Cư làm những bài thơ này trong Đạo Tràng niệm Phật năm 1944.
Thầy điều khiển Phật Thất rất là nghiêm cẩn và theo đúng chánh pháp: Những người chánh thức tham dự đều bế quan niệm Phật. Mục đích của những bài thơ này là để khuyến khích đại chúng nỗ lực tu trì trong niệm Phật Thất.
Những lời khuyên dạy này đều là những kinh nghiệm thật tiễn mà thầy đã trải qua và viết thành thơ để làm kim chỉ nam cho mọi người. Đoạn đầu trong bài thứ nhất nói về những sai lầm mà người niệm Phật rất dễ gặp và phải nên đề phòng.
Niệm Phật kỵ nhất, tinh thần tán loạn. Hai câu đầu nói người niệm Phật tư tưởng không tập trung, không có tinh thần, tâm trạng không vui, ý chí trầm mặc, không hăng hái, tạp niệm vô cùng nếu không hồn trầm thì là trạo cử, những thử này đều là tối kỵ.
Lại còn tiếng niệm mơ hồ, âm thanh không rõ ràng, người khác nghe không rõ, tự mình nghe cũng không rõ. Trước nhanh sau chậm, lúc mở đầu niệm rất nhanh, càng niệm càng chậm, càng không hăng hái.
Không có âm điệu, lúc đại chúng cùng nhau niệm Phật thường gõ mõ để giữ cho nhịp điệu của câu niệm Phật của mọi người được đều nhau. Lúc mỗi người niệm Phật ở nhà cũng có thể dùng mõ, nếu không dùng mõ cũng phải niệm có nhịp điệu rõ ràng thì dễ nhiếp tâm hơn.
Nhịp điệu của mỗi chữ trong câu niệm Phật cũng phải đều nhau, không được khi nhanh khi chậm. Âm thanh của mỗi chữ trong Phật hiệu cũng phải có nhịp điệu, không được khi lớn khi nhỏ. Nhịp điệu tiết tấu rất quan trọng, nếu niệm có nhịp điệu thì dễ thành công hơn.
Nếu còn lại không nối liền thì càng tệ hơn. Câu sau không tiếp theo câu trước, niệm Phật quan trọng nhất là tịnh niệm tương kế, tịnh niệm nối liền, liên tục hoài.
Tâm không hợp miệng, miệng thì niệm Phật nhưng mà tâm lại suy nghĩ tính toán chuyện khác.
Đang niệm Phật mà nghĩ lung tung: Ông đó đối xử với tôi thiệt là không tốt chút nào, nghĩ xong rồi lại nhớ phải mua cái Ti vi mới. Còn một tình huống khác nữa là tạp niệm quá nhiều, liên tiếp nổi lên hoài không thể dẹp hết được.
Điều này không cần lo, đây là một hiện tượng tự nhiên trong quá trình niệm Phật, không cần để ý tới.
Bí quyết trị bệnh vọng tưởng là: Mặc cho vọng niệm sôi nổi, tôi chỉ nghe tiếng niệm Phật rõ ràng.
***